HAVACILIKTA KULLANILAN YAKIT CİNSLERİ VE ÖZELLİKLERİ
Yanıcı bir hidrokarbon sıvı olan Kerosen jet yakıtı günümüzde havacılıkta yaygın olarak kullanılmaktadır. Kerosen ham petrolün 1500C ile 2750C arasında kademeli olarak damıtılmasıyla elde edilir ve molekül başına 6 ile 16 arasında karbon atomu içeren karbon zincirlerinin karışımından oluşur. Kerosenin bileşenleri %70 oranında alkan ve naften, %25 oranında alkil benzen ve alkil naften, %5 oranında da olefindir. Kerosen iyi derecede yanma özelliği ve yüksek derecede enerji içerir.
Havacılık sektöründe en çok kullanılan yakıt türleri Jet A-1, Jet A ve TS 1 (RT) dir.
Jet A-1 kerosen cinsi yakıt tüm dünyada türbin motorlu uçaklarda yaygın olarak kullanılmaktadır. Parlama noktası 380C (1000F), donma noktası ise -470C’dir. Jet A-1 için yakıt spesifikasyonları DEF STAN 91-91 (Jet A-1) ve ASTM D1655 (Jet A-1)’dir.
Jet A yakıt cinsi genellikle A.B.D’de kullanılmaktadır. -400C gibi daha yüksek bir donma noktası olduğundan Sibirya ve Kuzey kutbu gibi bölgelerde kullanımında bazı sınırlamalar olmaktadır. Jet A için yakıt spesifikasyonu ASTM D1655 (Jet A)’dır.
Bir diğer havacılık kerosen yakıtı olan TS 1 Rusya ve Bağımsız Devletler Topluluğu’nda (BDT) kullanılır ve spesifikasyonu GOST 10227’dir. Diğer yakıtlardan en önemli farkı düşük parlama noktası (280C) ve düşük donma noktası (-550C) sahip olmasıdır.
Bu 3 temel kerosen yakıtları dışında Kanada’da daha çok askesi alanda kullanılan CAN/CGSB 3.23 spesifikasyonuna göre üretilen Jet B yakıt cinsi vardır. Daha uçucu ve daha yanıcıdır. Parlama noktası düşüktür. Yüksek derecede uçucu olması uçak yakıt sistemindeki buhar oranını arttırarak belli koşullarda arızaya sebep olabilir. Çok soğuk iklimlerde tercih edilmektedir.
Yakıt spesifikasyonlarında yakıtları birbirinden ayıran özellikler parlama ve donma noktalarıdır. Bunun dışında yakıtlar arasındaki diğer farklılıklar katılan katkı maddeleri süreçlerinden kaynaklanır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder