BAKÜ TİFLİS CEYHAN BORU HATTI VE TÜRKİYE

BAKÜ-TİFLİS-CEYHAN BORU HATTI VE TÜRKİYE

Bakü Tiflis Ceyhan boru hattı projesinin teklifi Ekim 1992 tarihinde Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel tarafından Orta Asya ülkelerine yapılmıştır. Türkiye ile Azerbaycan arasında 9 mart 1993 tarihinde Ankara’da imzalanan boru hattının hayata geçirilmesi yönünde imzalanan ilk doküman olmuştur.   Bakü Tiflis Ceyhan boru hattı projesi 29 Ekim 1998’de Türkiye, Azerbaycan, Gürcistan, Türkmenistan ve Kazakistan Cumhurbaşkanlarının Ankara Deklarasyonu’nu imzalamasıyla ivme kazanmıştır. 2003 yılının Nisan ayında yapımına başlanan Bakü Tiflis Ceyhan boru hattı projesi 2005 yılında tamamlanmıştır. 1769 km uzunluğundaki boru hattının 443 km’si Azerbaycan’dan, 249 km’si Gürcistan’dan ve 1076 km’si Türkiye’den geçer. Başlangıç noktası Bakü’deki Sangaçhal Terminali olan boru hattı Tiflis’ten geçer ve Ceyhan Deniz Terminali’nde son bulur.

Yaşam ömrü 40 yıl olan boru hattı ile günde 1 milyon metreküp yakıt taşınmaktadır. Boru hattı üzerinde 4’ü Türkiye sınırları içerisinde olmak üzere 8 adet pompa istasyonu, toplam 3 adet pig istasyonu, 1 basınç azaltım istasyonu ve 101 adet küçük blok valfi bulunmaktadır. Boru hattının yapımında her biri 12 metre uzunluğunda 150 bin adet boru kullanılmıştır.

BTC (Bakü-Tiflis-Ceyhan) konsorsiyumu tarafından yapılan ve işletilen Bakü Tiflis Ceyhan boru hattı %30.1 hisseye sahip BP tarafından yönetilmektedir. Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı’nın (TPAO) hisse payı %6.53’tür. Türkiye’nin boru hattı üzerinde sahip olduğu bu hisseler Türkiye’nin ekonomik çıkarları ve enerji güvenliği bakımlarından büyük önem arz etmektedir.

Bakü Tiflis Ceyhan boru hattı Türkiye’ye birçok alanda fayda sağlamıştır. Türkiye boru hattından sağlanan transit geçişlerden yıllık 200 milyon dolar yıllık gelir sağlamakta olup, bu gelir boru hattındaki petrol taşıma kapasitesi daha da arttıkça çoğalacaktır. Türkiye buradan elde edilen gelirin yanı sıra Ceyhan Terminalindeki gemicilik hizmetlerinden de gelir elde etmektedir. Boru hattı ayrıca bölgedeki istihdamı da arttırmıştır. Boru hattının güvenlik bakımından sağladığı fayda ise boğazlardan daha az tankerin geçiş yapması olmuştur.

Türkiye Bakü Tiflis Ceyhan boru hattı ile dünyada stratejik önemini de arttırmış ve Orta Asya ülkeleri ile ilişkileri geliştirmiştir.