HAZAR HAVZASI PETROLÜ

HAZAR HAVZASI PETROLÜ

Hazar havzası dünyanın en eski petrol üretimi yapılan bölgelerinden olup, global enerji üretiminde gittikçe daha fazla önem kazanmaktadır. Hazar havzasında gerek deniz gerekse kara tarafında çok zengin petrol ve doğal gaz yatakları bulunmaktadır.

Hazar havzasında petrol üretimi Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla daha da artmış, bölgede bağımsız devletlerin ortaya çıkıp zengin hidrokarbon yataklarına sahip olmaları ile bölgedeki enerji kaynaklarını geliştirmeye yönelik yaklaşımlar hız kazanmıştır. Dış yatırımların artması ve artan enerji fiyatları sayesinde Hazar denizine kıyısı olan ülkelerin bölgesel ve global enerji pazarlarına yakıt tedarikinde artma yaşanmıştır. Bölge ülkelerinin hazar doğal gaz ve petrolünü ihracatı global enerji pazarının ihtiyacına ve Hazar kaynaklarını geliştirmeye yönelik proje yatırımlarıyla daha da artacaktır.



HAZAR HAVZASI



Tarihi kaynaklara göre Hazar havzasında petrol üretimi Bakü yakınlarındaki Abşeron yarımadasında yüzyıllar önce gerçekleştirilmiştir. Rus imparatorluğu ve Sovyetler Birliği zamanında çok önemli bir petrol üretim bölgesi olan Hazar’da petrol üretimi, 20. yüzyıl ortalarında büyümenin durması ve Batı Sibirya gibi petrol bakımından zengin bölgelere ilginin artması ile düşmüştür. Hazar havzası ve çevresinin dünyanın dikkatini tekrar kazanması, BP’nin öncülünde uluslararası petrol şirketlerinin Azeri-Chirag-Guneşli (ACG) bölgesinde petrol yataklarını bulması ile gerçekleşmiştir.

Hazar havzası orta, kuzey, güney ve kuzey üst yurt olmak üzere 4 temel bölgeden oluşur. Önemli miktarda enerji kaynağına sahip hazar havzası petrolünün ve doğal gazının çıkarılmasında, dünya enerji pazarına ihraç edilmesinde ve büyük projeler için yeterli oranda yatırımcı bulunmasında bazı sorunlar yaşanmaktadır. Hazar denizi havzası enerji kaynaklarının enerji pazarlarından uzak olması ve çıkarılan petrol ve doğal gazın limanlara transferi için pahalı bir altyapı gerekmektedir.



Bugün Hazar havzasında tahmin edilen ispatlanmış petrol rezervi miktarı 48 milyar varil, doğal gaz rezervi ise 292 trilyon metreküp olarak tahmin edilmektedir. Bölgede günlük olarak dünya petrol tedarikinin %3.4’üne tekabül eden ortalama 2.6 milyon varil petrol üretimi gerçekleşmektedir. Bu üretimin %35’i deniz tarafındaki havzalardan gerçekleştirilmektedir. Hazar havzası petrol üretiminde Azerbaycan’ın payı günlük 922 bin varil, Kazakistan’ın 1 milyon 387 bin varil, Rusya’nın 120 bin varil, Türkmenistan’ın 216 bin varildir. Toplamda ise üretilen günlük petrol 2 milyon 645 bin varildir.

Bölge ülkeleri hazar petrollerini ve doğal gazını uluslararası pazarlara ulaştırmada büyük çaba sarf etmektedir. Bu kapsamda bazı ülkeler birbirleriyle olan işbirliğini geliştirmiş, ortaklıklar kurmuş bazıları ise yabancı yatırımcıları teşvik üzerine çözüm arayışlarına girmiştir.