RUSYA’DA VE BDT'DE KULLANILAN JET YAKITLARI (TS 1 ve RT)

RUSYA’DA KULLANILAN JET YAKITLARI (TS 1 ve RT)

TS 1 yakıtları Rusya ve bağımsız devletler Topluluğu’nda (BDT)kullanılan jet yakıtı cinsidir. TS 1’in donma noktası -60⁰C, parlama noktası ise +28⁰C’dir. TS 1 Rus GOST 10227 standardına göre üretilmektedir. Bu standartta yer alan testlerin büyük çoğunluğu ASTM test metodları ile eşdeğer olmasına karşın yakıtın yüksek derecelerde yanması ile motor nozüllerinde bıraktığı depozitlerin ölçüldüğü termal stabilite testi ASTM D3241 standardına göre yapılmamaktadır.

GOST standardındaki termal stabilite testi ASTM standardı ile farklılık gösterdiğinden Pratt & Whitney, General Electric (GE), Rolls Royce, International Aero Engines (IAE) ve CFM)gibi motor üreticileri dinamik termal stabilite ölçümünün yapılmadığı TS 1 yakıtı kullanıldığı zaman motorlar için bakım gereklilikleri, numune alım programı ve operasyonel sınırlamaların yer aldığı uygun programlar belirlemişlerdir.

Rusya GOST 10227 termal stabilite testi olan GOST R52954-2008 testini standarda eklemiş olmasına karşın BDT ülkelerinde bu test bir gereklilik olarak GOST 10227 standardında yer almamaktadır. Bu sebeple havayolu firmaları GOST R52954-2008 testinin uygulanıp uygulanmadığını belirlemek için GOST standardını gözden geçirmelidirler.

Uçak yakıt sistemi yönünden TS 1 yakıtının kullanılmasıyla ilgili bir sınırlama yoktur. IATA Technical Fuel Group BDT ülkeleri ile bu ülkelerde kullanılan GOST 10227 standardının en güncel Rus standardına göre olması yönünde çalışmalar yürütmektedir.

Rusya’da sık kullanılan diğer yakıt cinsi RT’dir. RT askeriyede kullanılan bir jet yakıtıdır fakat GOST 10227 spesifikasyonuna göre de üretilmektedir. GOST 10227’de RT yakıtları için uygulanan termal stabilite testi TS 1 için uygulanan testten farklıdır. RT yakıtları için uygulanan GOST 17751-79 termal stabilite testi ASTM D3241 ile benzerlik göstermektedir. Bu sebeple RT jet yakıtı tüm Boeing uçaklarında ve tüm motor tiplerinde kullanılabilmektedir.

VALIDITY OF REFINERY QUALITY CERTIFICATE

REFINERY QUALITY CERTIFICATE

Refinery Quality Certificate which describes the quality of a batch of aviation fuel, is produced by the product originator’s laboratory at the point of manufacture and shall not be less than 180 days old. (Other certificates which shall not be less than 180 days old are; RCQ, COA and Re-certification)

In case if the Refinery Quality Certificates are greater than 12 months old, a Certificate of Analysis which is less than 180 old is the minimum requirement for supplying fuel to airports.   

UÇAK YAKIT TANKLARININ DRENE EDİLMESİ

UÇAK YAKIT TANKLARININ DRENE EDİLMESİ

Uçağa ikmal edilen yakıtın kirli olup olmadığının son kontrolü ikmalden sonra uçağın yakıt tanklarındaki yakıtın drene edilmesiyle sağlanır. Bu işlemde 20 litreye kadar yakıtın drene edildiği durumlarla karşılaşabilinir.

Uçak yakıt tanklarındaki jet yakıtı atmosferdeki rutubete ve yoğunlaşmaya bağlı olarak su ile kirlenebilir. Bu sebeple uçak yakıt tanklarından suyun atılması için tankların periyodik olarak drene edilmesi gerekmektedir.

Uçak yakıt tanklarında zaman zaman görülen bulanık yakıt yakıttaki çözünmüş sudan kaynaklanır. Yakıt tanklarında soğuk halde bulunan yakıta daha sıcak yakıt karışır ise veya geceleyin sıcaklık düşüşleri yaşanır ise bunun sebebi yakıt içinde çözünmüş halde bulunan sudur. Yakıttaki suyun tümünün atılması için uzun dinlendirilme süreleri gerektiğinden ikmallerden sonra tank alt noktalarında drene işlemi yapılmalıdır. Zira yakıt berrak oluncaya değin drene etmek anlamsızdır.

Uçaktan alınan yakıt numuneleri partikül, kirli su ve serbest su bakımlarından kontrol edilmelidir. Eğer yakıtta kirlilik tespit edilirse her yakıt tankından 1 litre numune alınarak, numune laboratuvar testine gönderilmelidir. drene işlemine temiz yakıt elde edilene kadar devam edilmeli, büyük oranda kirlilik tespit edilirse yakıt uçaktan geri çekilmelidir. Yakıt geri çekimi yapıldıktan sonra tanklara temiz yakıt verilmeli ve geri çekim işlemi tekrarlanmalıdır.

Uçak tekrar ikmal edildikten sonra drene işlemi tekrarlanarak, yakıtın temiz olduğundan emin olunmalıdır.

Uçak yakıt tankı kontrolleri uçak bakım manualindeki talimatlar doğrultusunda günlük olarak yapılmalıdır.